Strona Główna
        Artykuły
Pomnażanie intelektu
Rozwój emocjonalny
Rozwój psycho-fizyczny
Otaczajacy swiat
Czytanie
Nauka języków obcych
Wychowanie
Przedszkole i szkoła
Komputer i dziecko
Telewizja i dziecko
Muzyka a rozwój
Nie zawsze jesteśmy tego świadomi
Wpływ masmediów na dziecko
Relacje między kobietą a mężczyzną rzutujące na dziecko

    Email:
    Hasło:



Zarejestruj sie!

Zapomniałeś hasła?





Pomnażanie intelektu » Wspomaganie rozwoju dziecka



Wspomaganie rozwoju dziecka

„ Lata dziecięce są górami, z których rzeka

bierze swój początek, rozpęd i kierunek”.

Janusz Korczak

Nie da się przecenić znaczenia pierwszych lat życia człowieka, kiedy to rozwija się połowa możliwości ludzkiego mózgu. W ciągu pierwszych pięciu lat życia rozwija się 50% zdolności do uczenia się, a następne 30% do ósmego roku życia. Cała wiedza zdobyta w późniejszym okresie opiera się na fundamencie zbudowanym w pierwszych latach życia. Jeśli fundament nie jest solidny, budowanie na nim nie będzie skuteczne. Dzieci pozbawione odpowiednich bodźców oraz możliwości przeżywania doświadczeń niezbędnych do właściwego rozwoju, mogą w późniejszym okresie doświadczać niepowodzeń szkolnych.

Co zatem można zrobić? Jak wspierać rozwój dziecka?

Niezwykle istotne jest rozwijanie cech podstawowych, takich jak: poczucie własnej wartości, ciekawość i niezależność emocjonalna. Są one niezbędne, aby rozwój i uczenie się postępowało. Wyniki badań pokazują, że poczucie własnej wartości może mieć wpływ nie tylko na osiągnięcia dziecka, ale i osoby dorosłej. Zadaniem edukacji jest kształcenie osobowości otwartych, innowacyjnych, uspołecznionych, umiejących współdziałać i współpracować z innymi. Te cechy, dyspozycje osobowościowe i postawy rozwijają się w pierwszych latach edukacji.

Rozwój dzieci w wieku 4 i 5 lat

- Mam pomysł! Zjem jabłko i będę mieć pestkę i ją zasadzę, wtedy urośnie wielkie drzewo! I będę je codziennie podlewać, żeby nie uschło.

Już pięcioletnie dzieci instynktownie wyczuwają, że aby był wzrost, należy coś pielęgnować i otaczać opieką. Co dzień dostarczać składników odżywczych i odpowiednio stymulować. Podobnie powinny wyglądać działania wychowawcze, które oddziałują na dziecko. Kształcenie psychiczne odgrywa tu szczególnie istotną rolę.

Wspomaganie rozwoju umysłowego to mądrze organizowany proces uczenia się. Rozwój umysłowy wyznaczony jest przez to, z czym przychodzimy na świat, oraz oddziaływanie zewnętrzne. Na to, z jakimi zadatkami dziecko przyszło na świat, co skryło się w jego „ziarenku”, nie mamy większego wpływu. Ale od nas zależy, czy owe zadatki wspaniale się rozwiną. Jeśli mądrze pokierujemy procesem uczenia się, możemy w znaczny sposób wpłynąć na rozwój tego, czym dziecko zostało obdarzone. Jeśli nasze dziecko przejawia wzmożone zainteresowanie muzyką, np. reaguje na nią w sposób szczególny, upaja się jej niezwykłą harmonią, pomóżmy dziecku kroczyć dalej tą drogą. Ważna jest obserwacja, aby móc wychwycić te sygnały, kiedy się pojawią i umożliwić dziecku rozwijanie się w tym kierunku. Delikatnie podpowiadajmy i podsuwajmy te rzeczy, które mogłyby je zainteresować, rozbudzać wykluwającą się pasję. Zapiszmy je na naukę gry na skrzypcach, podsuwajmy nagrania kompozytorów klasycznych.

Efektem uczenia się jest każda stosunkowo trwała zmiana w zachowaniu, w myślach i uczuciach jednostki – będąca rezultatem przeszłego doświadczenia. Jak zauważa Lew S. Wygocki, proces uczenia się trzeba korzystnie dopasować do rzeczywistych potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka – ma mieścić się w strefie najbliższego rozwoju. Istotną cechą naśladownictwa dziecięcego jest możliwość naśladowania wielu czynności, które leżą dość daleko poza granicami jego własnych możliwości. Dziecko, ucząc się naśladować pod kierunkiem dorosłego, potrafi z kolei wykonać wiele różnych czynności nie tylko ze zrozumieniem, ale również samodzielnie. Różnica między poziomem rozwiązywania zadań dostępnych pod kierunkiem i przy pomocy dorosłych a poziomem rozwiązywania zadań dostępnych w samodzielnym działaniu określa strefą najbliższego rozwoju dziecka.

To, co dziecko robi dziś przy pomocy dorosłych, zrobi jutro samodzielnie. Strefa najbliższego rozwoju pomaga więc określić „jutro" rozwoju dziecka, dynamiczny stan jego rozwoju, który uwzględnia nie tylko to, co dziecko w tym procesie już osiągnęło, lecz również to, co w nim dopiero dojrzewa. Stan rozwoju intelektualnego dziecka można określić ustalając co najmniej dwa jego poziomy — poziom aktualnego rozwoju i strefę najbliższego rozwoju.

Koncepcja strefy najbliższego rozwoju dziecka pozwala sformułować formułę, że dobre jest tylko takie nauczanie, przez które rozwój jest wyprzedzany. Nauczanie i rozwój nie są pojmowane jako pokrywające się; odpowiednio zaś do tego za prawidłowo organizowany proces nauczania uważany jest ten, który wiedzie rozwój umysłowy dziecka za sobą, dając początek wielu procesom rozwojowym, które bez nauczania stałyby się niemożliwe. Nauczanie jest więc niezbędnym i powszechnym czynnikiem w procesie rozwoju nie przyrodzonych, lecz historycznie ukształtowanych właściwości ludzkich u dziecka. Jak dziecko głuchoniemych rodziców, które nie usłyszy mowy wokół siebie, pozostanie nieme, choć ma wszystkie przyrodzone zadatki rozwoju mowy, jak nie rozwiną się u niego te wyższe funkcje psychiczne, które dotyczą mowy, tak samo nie rozwiną się różne procesy bez nauczania, które pobudza je do życia i jest czynnikiem ich rozwoju.

Uczenie się poprzez zabawę

Poziom aktualnego rozwoju wyznacza budowanie i poszerzanie schematów poznawczych dziecka, które w najnaturalniejszy sposób rozwijają się poprzez zabawę. W trakcie dziecięcej zabawy dziecko uczy się niebywale intensywnie a proces uczenia jest najlepiej dopasowany do potrzeb rozwojowych dziecka. Odgrywa on zatem niebywałą rolę wspomagającą w kształtowaniu się procesów umysłowych w dziecięcych główkach. Dotyczy to m.in. zabawy spontanicznej, na którą warto zwrócić uwagę. Bawmy się jak najwięcej z dzieckiem, a będzie to przy tym wspaniałą okazją do poznania jego potrzeb i wyjściu im na przeciw.

Jak wynika z analiz czynności wykonywanych przez dziecko, zaangażowania w zabawę, jej przebiegu i dramaturgii, podejmuje ono ją z motywacji wewnętrznej. Bawiąc się – intensywnie się uczy i nie ma przy tym mowy o czymś przypadkowym, dowolnym. Dziecko podejmuje zabawę po to, aby zgromadzić maksymalnie dużo doświadczeń potrzebnych mu tu i teraz do budowania określonych schematów poznawczych, albo z potrzeby oswajania się z trudnymi sytuacjami życiowymi i dla doskonalenia umiejętności koniecznych do radzenia sobie, gdy zajdzie taka potrzeba.

Jednak często dzieje się tak, że nie docenia się, czy wręcz lekceważy funkcję zabawy spontanicznej jako intensywnego procesu uczenia się. Dzieje się to wówczas, gdy zezwalamy dzieciom bawić się w co chcą i jak chcą, sami zaczynając się zajmować różnymi „ważnymi sprawami”. Błędnym jest przekonanie, że nie jest ważne, w co dzieci się bawią, byle tylko nie przeszkadzały zbytnio, nie hałasowały i nie wyrządzały sobie krzywdy. Konsekwencją takiego traktowania zabawy spontanicznej jest to, że w każdym momencie jej trwania dorosły przerywa dziecku zabawę, nawet gdy jest ono nią zafascynowane. Jeśli zależy nam na tym, aby dziecko się pięknie rozwijało, należy zrobić wszystko, aby bawiło się możliwie długo – im dłużej tym lepiej. Aby dziecko się szybko nie nudziło daną zabawą, np. edukacyjną, a było nią wciąż zaciekawione trzeba ją przerywać, gdy pojawiają się pierwsze oznaki znudzenia. W ten sposób podtrzymujemy ochotę dziecka do kontynuacji tej zabawy później i uniemożliwiamy znudzenie się nią. Jest to bardzo ważne. Powinniśmy zadbać o różnorodność, dobrze jest, gdy różnych np.: gier jest jak najwięcej, ale z uwzględnieniem powyższej zależności. W tym celu wystarczy pochylić się nad bawiącym się dzieckiem i obdarzyć je uwagą, spytać, w co się bawi i wyrazić swe uznanie, podsunąć kilka nowych przedmiotów pasujących do zabawy. Dziecko stopniowo pragnie poszerzać zakres swego schematu poznawczego, chce dobudowywać do niego coraz to nowe struktury. A taka mądra postawa, jaką w tej sytuacji może wykazać się rodzic gwarantuje to, że dziecko będzie się odtąd bawić o wiele dłużej, i będzie szczęśliwsze!

Zapewnianie dziecku aktywności odpowiednio stymulującej różne obszary jego mózgu, który w tym okresie życia jest najbardziej podatny na kształtowanie, jest bardzo ważnym punktem na drodze rozwoju. Uważny rodzic z pewnością poradzi sobie w tym odpowiedzialnym zadaniu, obserwując swoje dziecko i wychodząc mu naprzeciw w jego oczekiwaniach i dążeniach.

Na podstawie:

Czyżewska J., "Jak wspierać rozwój dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym".

Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., „Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków”, WSiP, Warszawa 2004.

Wygocki L. S., „Problem nauczania i rozwoju umysłowego w wieku szkolnym”, [w:] „Wybrane prace psychologiczne”, PWN, Warszawa 1971.

 

Adrianna Treszel

Ada.Teszel@madredziecko.com

Ostatnio dodane artykuły

Obowiązkowe szczepionki upośledzające dzieci
Telefon komórkowy groźny dla dziecka
Z dzieckiem w bezpieczną podróż
Wygrana wojna o dziecięce serduszka
Jak uodparniać i hartować dziecko?
Właściwa dieta a umysł dziecka
Alternatywne sposoby żywienia dzieci na przykładzie diety wegetariańskiej
Wiejskie mleko może chronić dzieci przed astmą i katarem siennym
Karmiąc dzieci matki zmniejszają ryzyko wystąpienia u siebie ataku serca
Pokaż jak mnie kochasz, a ja Ci zaufam
Najczęściej czytane artykuły

Uwodzicielska Barbie
Zmiany rozwojowe niemowlaka
Zabawy fundamentalne - znakomity program edukacyjny dla dzieci w wieku 0-6 lat
Pomigaj mi, mamo! Język migowy u niemowląt fenomenalnie działa na rozwój mowy i rozwój intelektualny
Inteligencja emocjonalna – jak to działa i co to takiego?
Skutki picia w ciąży bywają dramatyczne…
Telefon komórkowy groźny dla dziecka
Skarbonki w krótkich majteczkach
Odkrycie metody Wygotskiego
Dlaczego muzyka jest ważna w okresie prenatalnym oraz niemowlęcym?
Copyright © 2006-2009. All rights reserverd! Get Firefox