Rozwój emocjonalny » Stres przed pierwszym dniem w szkole
Stres przed pierwszym dniem w szkole
Zgodnie z powszechną opinią, pierwszy dzień szkoły okazuje
się być bardziej traumatycznym doświadczeniem dla matek, niż dla ich dzieci.
Tymczasem najnowsze badania dowodzą, że poziom strachu i niepokoju, jakie
odczuwają dzieci przed nieuchronnie zbliżającym się Wielkim Dniem, znacznie
przekracza dotychczasowe założenia.
Warto jednak zaznaczyć, że emocje i napięcie towarzyszące
rozpoczęciu szkoły są zjawiskiem normalnym. W większości przypadków stres ma
bowiem charakter twórczy, potrzebny jest dzieciom do sprostania wyzwaniom w
nowej klasie. Stres narasta szczególnie u tych dzieci, które nie radziły sobie
z wymaganiami w poprzedniej klasie. Negatywnie na napięcie związane w pierwszym
dniem szkoły mogą wpływać rodzice, opowiadający o szkolnych trudnościach.
Podczas gdy rodzice przygotowują
się do wysłania po raz pierwszy swoich dzieci do szkoły, naukowcy informują, że
już trzylatki wykazują oznaki stresu. Napięcie pojawia się na wiele miesięcy
przed rozpoczęciem zajęć w przedszkolu.
Już na 6 miesięcy
przed pierwszym dniem w szkole, badacze stwierdzili u dzieci podwyższony poziom kortyzolu, nazywanego także hormonem stresu.
Poziom kortyzolu znacząco wzrasta wraz z rozpoczęciem zajęć w szkole i
nieoczekiwanie, okazuje się być znacznie wyższy
u uczniów ekstrawertycznych.
Naukowcy z Uniwersytetu w Bath
postanowili zbadać, jak dzieci o różnych temperamentach radzą sobie ze stresem
towarzyszącym rozpoczęciu szkoły. Wykonali więc u dzieci pomiary
kortyzolu na 3 do 6 miesięcy przed 1 września, aby sprawdzić zwykły poziom tego
hormonu u poszczególnych dzieci. Ku ich zaskoczeniu, okazało się, że poziom
kortyzolu już wtedy był bardzo wysoki.
Naukowcy upatrują przyczyn takiej sytuacji w strachu przed czekającą dzieci
zmianą otoczenia oraz w lękach związanych z zawieraniem nowych znajomości.
Część winy mogą ponosić także rodzice, którzy przenoszą na dzieci własne obawy.
Wraz z rozpoczęciem szkoły, ostrożni i bojaźliwi uczniowie wykazywali niższy poziom
stresu, niż ich bardziej przebojowi koledzy i koleżanki.
Wyniki naszych badań sugerują, że
poziom stresu przed rozpoczęciem szkoły zaczyna wzrastać znacznie wcześniej,
niż się spodziewaliśmy – twierdzi Julie Turner-Cobb, starszy wykładowca
psychologii zdrowia, która przewodniczyła zespołowi naukowców. Bardziej
ekstrawertyczne dzieci wykazywały znacznie wyższy poziom kortyzolu, który wcale
nie opadał po inauguracji roku szkolnego. Przypuszczalnie działo się tak
dlatego, bo impulsywne usposobienie tych dzieci sprawia, że już na początku
szkoły wchodzą w wiele konfrontacyjnych sytuacji.
Stres, jakiego doświadczają dzieci, wydaje się również znajdować swoje
odzwierciedlenie w ich zachorowalności. Znacznie
podwyższony poziom kortyzolu może niekorzystnie wpływać na system
immunologiczny człowieka, zwiększając jego podatność na choroby. Jednak
naukowcy odkryli, że dzieci z wysokim poziomem
hormonu stresu w momencie rozpoczęcia szkoły, były mniej podatne na
przeziębienia w ciągu następnych 6 miesięcy po jej rozpoczęciu, co
przekładało się na krótsze okresy zwolnień lekarskich.
Takie dzieci
częściej zapadały na różne choroby podczas wakacji, niż w roku
szkolnym. To skłania nas do wniosku, że przynajmniej przez krótki czas
podwyższony poziom stresu może chronić człowieka przed przeziębieniami i grypą – dodaje
dr Turner-Cobb. W przypadku większości dzieci poziom stresu opadł znacznie w
ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia roku szkolnego, co oznacza, że prawidłowo
przystosowały się do szkolnego otoczenia.
Jednak niektóre dzieci w tym samym
okresie wciąż wykazywały wysoki poziom kortyzolu, czyli odczuwały stres
znacznie dłużej. Dzieci o wyższym poziomie kortyzolu po 6 miesiącach należały
do grupy ekstrawertyków. W trakcie badań, wielu z nich zaczynało funkcjonować w
coraz większej towarzyskiej izolacji, być może dlatego, że ich koledzy stracili
cierpliwość do ich nadaktywnych zachowań.
Badanie objęło 105 dzieci z klas zerowych. Rodzice
wypełnili wiele kwestionariuszy oraz dostarczyli naukowcom próbki śliny swoich
dzieci przed, w trakcie i po pierwszym dniu szkoły.
Rodzice prowadzili również dzienniki, w których opisywali stan zdrowia dzieci,
a nauczyciele wypełnili kwestionariusze dotyczące zachowania i usposobienia
swoich uczniów.
Dr Turner-Cobb twierdzi, że krótkotrwały stres towarzyszący rozpoczęciu
szkoły jest naturalnym odruchem i pomoże
dzieciom radzić sobie z nowymi i potencjalnie groźnymi sytuacjami w ich
dalszym życiu.
Autor: Nicola Woolcock
Źródło: „The Times”, za: onet.pl
|