Rozwój psycho-fizyczny » Dziecko z wadą słuchu w szkole
JAK PRACOWAĆ Z DZIECKIEM Z WADĄ SŁUCHU ?
Przyczyn upośledzenia zdolności słyszenia jest wiele. Są to wady genetyczne, wrodzone. Niedosłuch może być spowodowany chorobami, które matka przeszła w czasie ciąży: różyczka, taksoplazmoza, kiła, grypa z powikłaniami itp. Mogą to być czynniki przy porodzie i po narodzeniu: niedotlenienie, niska punktacja w skali Apgar, niska waga urodzeniowa noworodka ( poniżej 1500 g ), znaczny stopień wcześniactwa ( poród poniżej 33 tygodnia ciąży ), długo utrzymujaca się żółtaczka noworodka. Słuch uszkadzają również leki ( gentamycyna, streptomycyna ), urazy głowy, choroby wieku dziecięcego np. świnka, bakteryjne zapalenie opon mózgowych. Ze względu na stopień ubytku słuchu wyróżniamy:
1. Uszkodzenie słuchu stopnia lekkiego ( 20 – 40 dB ).
2. Uszkodzenie słuchu stopnia średniego ( 40 – 70 dB ).
3. Uszkodzenie słuchu stopnia znacznego ( 70 – 90 dB ).
4. Uszkodzenie słuchu stopnia głębokiego ( powyżej 90 dB ).
W ramach rehabilitacji dzieci korzystają z aparatów słuchowych. Najczęściej używają aparatów zausznych noszonych za małżowiną uszną. Czasem stosuje się wszczep implantu ślimakowego, który zastępuje uszkodzony narząd odbiorczy słuchu. Konieczna jest długa, kilkuletnia rehabilitacja, aby dziecko zaczęło w miarę dobrze poruszać się w świecie dźwięków, porozumiewać się. Im wcześniej rozpoznana jest wada słuchu i rozpoczęta rehabilitacja, tym większe odnosi skutki. Bardzo dużo też zależy od rodziców, od ich świadomości sytuacji i gotowości współdziałania w programie rehabilitacji. Do rehabilitacji mowy dziecka z wadą słuchu włączamy i ćwiczymy wszystkie zmysły:
- słuch: ćwiczenia rytmu, natężenia dźwięku, rozróżnianie barwy dźwięku, wysokość dźwięku, analiza i synteza słuchowa wyrazów, ocena kierunku z jakiego dochodzi dźwięk
- wzrok: odróżnianie barw, kształtów, analiza i synteza wzrokowa
- dotyk: odczuwanie kształtu, miękkości, gładkości, ostrości, wilgotności, temperatury
- motoryka: ćwiczenia równowagi, koordynacji wzrokowo – ruchowej, ćwiczenia drobnych mięśni kończyn, mięśni artykulacyjnych, ćwiczenia oddychania, ogólne ćwiczenia całego ciała
- węch: rozróżnianie zapachów przyjemnych, przykrych itp.
Dziecko powinno być objęte opieką surdologopedy w poradniach z wadami słuchu. Zalecane jest umieszczanie dziecka w przedszkolach masowych, integracyjnych. Nauczanie dzieci z wadą słuchu odbywa się w różnych placówkach. Najbliższym Ośrodkiem Szkolno - Wychowawczym dla dzieci głuchych jest Ośrodek w Olecku, dla dzieci słabosłyszących Ośrodek w Warszawie. W ostatnich latach coraz więcej dzieci z wadami słuchu pobiera naukę w szkołach ogólnodostępnych – część w klasach integracyjnych tych szkół. Przemawiają za tym następujące argumenty:
1. Dziecko pozostaje w środowisku rodzinnym, rozwija się prawidłowo emocjonalnie, zaspokojona jest potrzeba bezpieczeństwa i miłości.
2. Przebywając z dziećmi słyszącymi zmuszone jest do czynnego posługiwania się mową, mają większą zdolność odczytywania mowy z ust.
3. Kończąc ogólnodostępne szkoły – gimnazjum mają większe możliwości dalszego kształcenia.
4. Dziecko bliżej poznaje środowisko, w którym mieszka, uczy się sposobu komunikowania się z nim.
5. Dzieci zdrowe uczą się akceptacji, tolerancji wobec niepełnosprawności.
Nauczyciel powinien stworzyć odpowiednie warunki, aby jak najbardziej ułatwić proces uczenia się. Wymaga to wiele wysiłku ze strony nauczyciela, dziecka i ścisłej współpracy z rodzicami. Oto wskazówki dla nauczyciela:
1. Traktować indywidualnie z uwzględnieniem jego predyspozycji i możliwości, jak również i oczekiwań rodziców.
2. Posadzić w pierwszej ławce w rzędzie pod oknem, bliżej okna.
3. Zadbać o dobre oświetlenie.
4. Ograniczyć hałasy.
5. Zanim zaczniesz coś tłumaczyć, zawołaj go po imieniu, w ten sposób upewnisz się , czy Cię słucha i uważa.
6. Gdy mówisz, stój twarzą do niego.
7. Mów wyraźnie, stosuj krótkie zdania lub frazy.
8. Staraj się, aby Twoja twarz była dobrze oświetlona.
9. Nie mów, będąc zwróconym ku tablicy.
10. Wspomagaj wizualnymi pomocami.
11. Zadając pytania, unikaj takich, które wymagają odpowiedzi „tak” lub „nie”.
12. Pozostawaj w bliskim kontakcie z surdologopedą, jeśli jest to możliwe.
Na zakończenie przytoczę wypowiedzi matki dziecka z uszkodzeniem słuchu pobierającego naukę w naszej szkole, klasie integracyjnej. „D. lubi szkołę, swoje koleżanki i kolegów: Potrafi wszystkich wymienić imiona. Wprawdzie czytanie sprawia mu wiele trudności, ale za to jest chwalony za pisanie. Doskonale też sprawdził się jako
sportowiec. Biega, gra w piłkę. Zauważyłam, że coraz lepiej mówi. Cieszę się, że moje dziecko jest ze mną i uczy się”.
Wykaz literatury dotyczącej dzieci z wadami słuchu:
1. dr. hab. n.med. Maria Góralówna, mgr psych. Bożena Hołyńska –
„Rehabilitacja małych dzieci z wadą słuchu”.
2. Magdalena Urbańska – „Dlaczego nie zostałam głuchoniemą”.
3. Wiesława Krysa – „Moja praca z dzieckiem niesłyszącym w klasie
pierwszej i drugiej powszechnej szkoły podstawowej”.
4. J. Wyczesany / red / - „Dziecko z wadą słuchu w szkole
podstawowej”.
5. N. G. Harring, R.L. Schiefelbusch – “Metody pedagogiki specjalnej”.
6. Wyd. PZG – „Poradnik dla rodziców dzieci z wadami słuchu”.
7. T. Gałkowski – „Psychologia dziecka głuchego”.
8. T. Kierejczyk – „Z zagadnień surdopedagogiki”.
9. B. Hoffman – „Rewalidacja niesłyszących”.
10. Aleksandra Macierz – „Uczniowie niepełnosprawni w szkole
podstawowej” – poradnik dla nauczycieli.
Teresa Daniela Kiempisty
Nauczycielka Szkoły Podstawowej
Z Oddziałami Integracyjnymi Nr 11
w Suwałkach
|
|
